آداب المریدین

 مقدمه اجمالی

• مقدمۀ مصحح
• از سهرورد تا بغداد
• از نظامیه تا زاویه
• طرایق منسوب به ابونجیب سهروردی
• آثار ابونجیب سهروردی
• آداب المریدین و فصوص الآداب
• فصل: در ذکر عقاید صوفیان در وحدانیت
• فصل: در بیان درویشی و فقر و تصوف
• فصل: در فروع دین و احکام آن
• فصل: در قول ایشان که تصوف چیست
• فصل: در ذکر هویدا کردن حکم‌های مذهب
• فصل: در بیان اخلاق ایشان
• فصل: در مقامات ایشان
  • انتباه
  • توبه
  • انابت
  • ورع
  • محاسبت
  • ارادت
  • زهد
  • فقر
  • صدق
  • تصبّر
  • صبر
  • رضا
  • اخلاص
  • توکل
• فصل: در بیان احوال ایشان
  • مراقبت
  • قرب
  • محبت
  • رجاء
  • خوف
  • حیا
  • شوق
  • انس
  • طمأنینت
  • یقین
  • مشاهدت
  • فوایح و لوایح و منایح
• فصل: در یاد کردن اختلاف راه و آنکه مقصود یکی است
• فصل: در آداب سخن گفتن ایشان با یکدیگر
• فصل: در یاد کردن سخنان ایشان در غلبات
• فصل: در ادبهای ایشان در حال بدایت
• فصل: در آداب مراعات کردن مر نفس را
• فصل: در ذکر آداب در صحبت دیگران
• فصل: در ذکر آداب جوارح
• فصل: آداب ایشان در عشرت
• فصل: در ذکر ادب ایشان در سفر
• فصل: در ذکر آداب ایشان در لباس
• فصل: در ذکر آداب ایشان در اکل
• ….

بخشی از مقدمه

..چنین تقریر کند -نویسندۀ این کلمات- اضعف عبد من عباد الله و احوج خلق الله -که چون کتابی که موسوم است به «آداب المریدین» که از تصنیف امام عالم ربانی، عالم محقق، شیخ الاسلام و المسلمین ضیاءالمله و الدین، لسان حق، مرشد الخلق، حجه الله علی البشر، ابی النجیب عبدالقاهر بن عبدالله بن محمد سهروردی -طیب الله تربته و انال مغفرته- یافت، و الفاظِ آن عربی بود، و از فواید آن عوام بی‌نصیب بودند، آن را ترجمه به پارسی نوشته می‌شود، تا فواید آن اعم باشد.

از متن کتاب

آداب ایشان در عشرت و تأمیر در صحبت

پس بدانکه اول صحبت معرفت باشد، پس مودّت، پس الفت، پس عشرت، پس محبت، پس اخوت.

و گفته‌اند: غذای نفسها در عشرت است، و غذای دلها در صحبت است. و صحبت نباشد الا باتّفاق باطنها. خدای تعالی در صفت منافقان می‌گوید: «تحسبُهم جمیعا و قلوبهم شتّی»

و صحبت چون به شرایط مقرون باشد، آن بزرگ‌ترین احوال است.

در ذکر آداب ایشان در أکل

خدای تعالی می‌گوید: «کلوا و اشربوا و لا تسروفوا». بعضی گفته‌اند: ادب می‌کند خدای تعالی تا طعام بدهید درویشان را، مگر ار آنچه خود می‌خورید. و رسول -علیه الصلوه- گفت «الحدیث»: ««اذا اکل احدکم فلیقل بسم الله». یعنی: چون طعام خورَد تا بگوید: «بسم الله». و اگر در اول فراموش کند، چون او را یاد آید، بگوید«بسم الله اوله و آخره». و پیغمبر -علیه السلام- گفت، و اشارت سوی کاسه کرد «الحدیث»: «کلوا من حوالیها و لا تأکلوا من وسطها فانّ البرکه فی وسطها تنزل». بخورید از پیرامون کاسه و مخورید از میان آن، بدرستی که برکت در میان آن می‌آید.

در ذکر آداب ایشان در حال مرگ

رسول خدای -علیه الصلوه و السلام- گفت «الحدیث»: «اکثروا من ذکر هاذم اللذّات فما ذکر عبده فی سعهٍ الا ضاقه و لا فی ضیق الا اتسع». بسیار کنید یاد شکننده کامها و لذتها، یعنی مرگ، که نکند ذکر آن بنده در وسع، الا که تنگ دل گرداند او را، و نه در دل تنگ، الا که دل فراخ شود.