توضیحات
مقدمه کتاب:
بسم اللّه الرحمن الرحيم الحمد للّه ربّ العالمين
افضل سلام و صلوات بر اكمل كلمات اللّه التامّات محمّد مصطفى و آله خير الورى. ان اللّه و ملائكته يصلّون على النبيّ يا ايّها الّذين آمنوا صلّوا عليه و سلّموا تسليما.
قوله- علت كلمته-: «قُلْ لَوْ كانَ الْبَحْرُ مِداداً لِكَلِماتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ كَلِماتُ رَبِّي وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً». (الكهف ۱۱۰).
هزار و يك كلمه و هزار و يك نكته توأماناند- يعنى دو اثر همزاد عدل يكديگرند- لذا هر آنچه در وصف شمايل اين گفتهايم مر آن ديگرى را نيز شامل است؛ چه هر نكتهاى از اين، كلمهاى دلپذير است؛ و هر كلمهاى از آن، نكتهاى چشمگير. اگر فرزانهاى آزاده قلم بر لوح آورد كه هر يك سفينهاى حامل مثقلات از مطالب متنوّعه و امتعه ممتّعه در هر باب است، درخور تحسين و سزاوار آفرين است.
هزار و يك نكته مكرّر به طبع رسيده است كه بحمد اللّه سبحانه، مطبوع انسانهاى دانش و بينش، و مواجه استقبال شايان ايشان شده است. اينك زمان ظهور اين مستوره نيز فرارسيده است؛ به اميد اين كه اين دو همزاد نيك نهاد، دوش با دوش يكديگر دائرة المعارفى حاوى نفائس فنون سودمند براى دانشپژوهان ارجمند بوده باشند. إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ. (الفاطر ۱۱).
قم- حسن حسنزاده آملى ۱۵ ع ۲ سنه ۱۴۱۴ ه ق- ۱۰/ ۷/ ۱۳۷۲ ه ش
شامل موضوعات:
—– عرفان
—– فلسفه
—– منطق
—– کلام
—– اخلاق
—– تفسیر
—– شرح احادیث
—– رجال، کتابشناسی
—– تاریخ
—– ادبیات
—– پزشکی، طب
—– ریاضیات، هیئت
—– فقه و اصول
—– ادبیات
—– و …
رسائل:
۱- كلمه ۳۵۱: ادله حرکت جوهری.
۲- کلمه ۳۵۲: حرکت جوهریه و تحولات ذاتیه از حضرت آیت الله رفیعی قزوینی قدس سره با تصحیح و تحقیق مولف
۳- کلمه ۳۵۳: دروس اتحاد عاقل به معقول از حضرت آیت الله رفیعی قزوینی قدس سره با تعلیقات مولف
۴- کلمه ۳۵۴: شرح خطبه ۱۸۴ نهج البلاغه از علامه شعرانی رحمه الله علیه
۵- کلمه ۳۵۵: رساله ای در مبدا و معاد به قلم حضرت آیت الله شعرانی قدس سره
۶- کلمه ۳۵۶: رساله قطب نما و قبله نما.
۷- کلمه ۳۵۷: فلک ریاضی و مجسم.
۸- کلمه ۳۵۸: اختلاف منظر و انکسار.
۹- کلمه ۴۰۰: فص حکمه عصمتیه فی کلمه فاطمیه
از متن کتاب:
کلمه ۳۶۴
مطلب عمده در مسائل و معارف اصيل انسانى پى بردن به توحيد صمدى قرآنى است كه آدمى در تكامل علمى بدان رتبه و درجه برسد كه بداند و به علم ذوقى بيابد كه «وجود مساوق حق است» و «حق سبحانه صمد است» و توحيد صمدى بدان گونه است كه…
کلمه ۳۷۴
رحم انثى را به فارسى زهدان گويند، چه اينكه «زه» به معناى نطفه و بچه و فرزند است، و «دان» در حال تركيب افاده ظرفيت كند مانند قلمدان.
طبيعت در حقيقت رحم است- يعنى رحم اسمى براى حقيقت طبيعت نيز است چه اينكه هر محصول و مولود طبيعى اعمّ از معدنى و نباتى و حيوانى و انسانى و غيرها در اين رحم پرورده مىشوند، و آدمى سرمايه سعادت جاويدانى را در اين رحم كسب مىكند.
در حديث نبوى از حق تعالى حكايت شده است كه فرمود: «أنا اللّه و أنا الرحمن خلقت الرحم و شققت لها اسما من اسمي فمن وصلها وصلته و من قطعها قطعته».
و در حديث ديگر آمده است: «قال الله لها: من وصلك وصلته و من قطعك قطعته».
پس بايد به يك معناى لطيف و شريف صله رحم در اين مقام توجّه داشت كه…
کلمه ۳۸۴
در تمام دوره سال شمسى، روز و شب آفاق استوايى با هم برابرند؛ و چون مدارات يوميه عمود بر دو اثر آفاق استوايىاند لاجرم غايت قوس سعه مشرق و سعه مغرب در خط استواء به قدر قوس ميل كلى خواهد بود.
کلمه ۳۹۰
به عنوان آگاهى و هشدارى مر سالك مبتدى را عرض مىشود كه وهم مدرك معانى جزئيه است، و صنع خيال صورتگرى است، و هريك در معانى حقّه تصرّف مىكند، و خيال آنها را به صورتى ارائه مىدهد. بنابراين اگر براى سالكى در اثناى رياضت و سلوك چه در خواب و چه در بيدارى تمثّلى روى آورده و آن مثال را خدايش پنداشته است، بداند كه قوه خيال شيطنت كرده و او را خدايش ارائه داده است.
نظير آنچه را كه…
کلمه ۳۹۵
متن طبيعت مادّى و سرشت و تاروپود آن در تبدّل و جنبش و دگرگونى است كه يك آن آرام ندارد، و در عين حركت طبيعت، وحدت و ثبات صورت و جمال و زيبايى هر موجود طبيعى از آغاز تا انجام در تحت تدبير متفرد به جبروت به تجدّد امثال محفوظ است.
جلد سوم کتاب هزار و یک کلمه شامل کلمات ۳۵۱ تا ۴۰۰ می باشد.