تذکره شیخ محمد خبوشانی

فهرست

مقدمۀ سید احسان‌الله عظیمی

پیش‌گفتار علی محدث

متن تذکره

• فصل اول: در بیان آداب مرید با پیر
  • قسم اول: ادب خدمت است
  • قسم دوم: در آداب صحبت با شیخ
  • قسم سوم: در آداب خلوت است
• فصل دوم: در اداب حرمت داشتن درویشان یکدگر را
  • وظیفه درویش

بخشی از مقدمه

در اوانی که کتاب تذکرۀ کججی را تصحیح کرده و برای چاپ تقدیم نمودم، دوست گرامیم جناب آقای دکتر علی محدّث که مسئول کتاب‌های خطی کتابخانۀ اوپسالا در کشور سوئد است، این رساله را که اثر «حاجی محمد خبوشانی» و از اقطاب و عرفای بزرگ قرن نهم و دهم است و تحت عنوان «رساله‌ای در آداب درویشی» در آن کتابخانه مضبوط است، همراه با رسایلی دیگر به چاپ رساندند…

شایان توجه است که بنده در این رساله کاری جز نقل گفتار سیّد عبدالله برزش‌آبادی که از ارکان تصّوف است_به نقل از رسالۀ کمالیّۀ ایشان_ در آداب خلوت و صحبت مشایخ کاری انجام نداده‌ام، امید است همین در درگاه الهی پذیرفته شده و در دایرۀ کرم بی‌انتهایش قرار گیرم_ آمین!

از متن کتاب

در بیان آداب مرید با پیر

بدان_إرشدک الله بنورک_ که چون طالب صادق در تحت ارادت شیخ کامل مکمل واثق حاذق درآید. مر او را واجب است که آداب حرمت پیشوای خود را نگه دارد، تا در گوشه ضمیر منیر پیر که مخزن اسرار حق و منبع انوار مطلق است جای گیرد، تا حق سبحانه و تعالی به طفیل او خلعت قبولش بپوشاند، و به مقاصد علیه و مراتب جلیه مشرف گرداند.

بدان که نگاه داشتن آداب طریقت اصلی است از اصول اهل تصوف، آن‌ها که امید از کرم کردگار دارند باید که شمه‌ای آداب را شعار خود سازند، که تا امروز درویشانی که درین معنی تقصیر بسیار کرده‌اند، از شجره عمر خود برنخورده‌اند.

در آداب خلوت است

اولا بدان که خلوت مقام خاصان و منزلگاه پاکان و عرفات عاشقان است، و وظیفه طالبان و صادقان است که درین مقام عظام به عزت و احترام باشند و به عزم و نیت تمام.

عرفات عشق بازان سر کوی یار باشد        به طواف کعبه زین در نروم که عار باشد

احرام کعبه باطن بندد و درون خلوت دل را از غیر دوست خالی گرداند، که سلطان در درون می‌آید و خیل و حشم بیرون.

وظیفه درویش

آن که خود را از همه کس کمتر داند، و به چشم حقارت در هیچ کس ننگرد، زیرا که بر گناه خود مطلع است، بر دگری نی.

تو چه دانی کاندرین بحر عمیق             سنگ ریزه قدر دارد یا عقیق